Toen ik klein was had mijn lieve oma zo drie van die aapjes van “horen, zien en zwijgen”, zoals in die tijd in heel veel huisgezinnen op de schouw stonden. Nu ja, eigenlijk ben ik nog altijd klein want ja, als je nooit de 1m60 bereikt, kun je nooit echt groot zijn ;-), maar jullie snappen wel welke ik bedoel. Ze zagen er ongeveer zo uit
Ze had die gekregen bij haar huwelijk – wat opnieuw veel zegt over de tijdsgeest – want als er één plaats is waar je best zo weinig mogelijk zwijgt, is het wel bij je partner (vind ik).
De beeldjes kunnen eigenlijk niet actueler zijn dan nu. Omdat ze wat mij betreft het symbool zijn van een periode en een cultuur waar we als samenleving nooit meer naar terug mogen. Eén waarin mensen wel zien wat misgaat, maar hun handen voor hun ogen houden. Horen wat gezegd wordt, maar beslissen niet te luisteren. Weten dat praten nodig is, maar de woorden inslikken.
De gebeurtenissen in Parijs hebben ons allemaal geraakt. Omdat het elk van ons kan overkomen. Je loopt rond in de stad, doet boodschappen en plots wordt die winkel jouw eindstation. Dit mogen we als samenleving niet tolereren
Ik vind het heel mooi en ontroerend om te zien dat we nu allemaal zeggen dat we Charlie zijn. Of Achmed. Dat we niet langer zwijgen bij extremistische daden als deze, is héél mooi én nodig. Om onze democratie te vrijwaren. Omdat je met praten, schrijven, tekenen veel meer bruggen kan bouwen dan met wapens.
Ik hoop alleen dat we allen samen ook beslissen niet meer zwijgen, onze ogen bedekken of oren toestoppen voor het kleinere gif dat elke dag in onze samenleving sluipt. Een scheve opmerking voor de collega die iets nieuws wil proberen (want innovatie op de werkvloer – op een ander ja, maar hier…), een veroordelende blik naar iemand die er net iets anders uit ziet dan jij, een ongepaste waarschuwing naar de vrouw in het gezelschap (moet die trouwens op dit uur niet bij haar kinderen zijn), die racistische mop die toch net iets grappiger is dan alle anderen, …
Dat we collectief reageren tegen de brutale gebeurtenissen van gisteren is broodnodig. Alleen zijn we in ons dagdagelijkse bestaan niet allemaal altijd Charlie of Achmed… maar veel vaker de zwijgende massa – die verlegen wegkijkt en hoopt dat het zijn of haar tijd nog wel zal doen. We staan toe dat de vele Charlie’s van deze wereld beetje per beetje worden vermoord. En heel af en toe zijn we zelf de schutter. Misschien zelfs zonder het te beseffen.
Als we nu eens… als ultieme eerbetoon aan Charlie Hebdo proberen één spreekwoord de vuilbak in te kieperen, dan mag het van mij dat van de titel van deze blog zijn. Want spreken is zilver, zwijgen is goud… zorgt ervoor dat heel veel waardevolle stemmen het zwijgen wordt opgelegd, tot ze zelf… hun woorden inslikken… Ogen toeknijpen en doen alsof ze iets niet horen.
Stand up… Speak up…